Η γαστρεντερίτιδα είναι ένα από τα συχνότερα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζουν τα παιδιά.
Τα αίτια είναι ιοί (ιός Rota, ιός calicι, αδενοιός), βακτηρίδια (καμπυλοβακτηρίδιο, σαλμονέλα, κολοβακτηρίδιο, σιγκέλλα, γιερσίνια, κλοστρίδιο) ή παράσιτα ( κρυπτοσπορίδιο, Giardia lamblia).
Οι γαστρεντερίτιδα είναι μεταδοτική. Μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω μολυσμένων χεριών ή μολυσμένου φαγητού και νερού.
Ο ιός Rota είναι το συχνότερο αίτιο σοβαρής οξείας γαστρεντερίτιδας σε βρέφη και μικρά παιδιά. Μέχρι την ηλικία των πέντε ετών όλα σχεδόν τα παιδιά θα έχουν πέραση μια γαστρεντερίτιδα από ιό ρότα. Η μεγαλύτερη συχνότητα είναι μεταξύ έξι και εικοσιτεσσέρων μηνών.
Στην Ευρώπη ο ιός ευθύνεται για 4.5 εκατομμύρια επεισόδια γαστρεντερίτιδας σε παιδιά κάτω τον πέντε και εκατό χιλιάδες εισαγωγές σε νοσοκομείο κάθε χρόνο. Το τραγικότερο όμως είναι ότι τριακόσια παιδιά πεθαίνουν κάθε χρόνο στην Ευρώπη από την αρρώστια αυτή. Σε παγκόσμιο επίπεδο η εικόνα είναι κατά πολύ χειρότερη με 625 εκατομμύρια επεισόδια και εξακόσιες χιλιάδες θανάτους.
Η βακτηριακή γαστρεντερίτιδα, αν και λιγότερο συχνή από την ιογενή, παρουσιάζει συχνά πιο βαρεία κλινική εικόνα. Τα κόπρανα είναι συχνά αιματηρά, περιέχουν μεγάλη ποσότητα βλέννας και ο πυρετός είναι ψήλος και παρατεταμένος.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της γαστρεντερίτιδας είναι ο έμετος, η διάρροια, ο πόνος στη κοιλία και ο πυρετός. Ο έμετος είναι συνήθως το πρώτο σύμπτωμα και διαρκή ένα έως δυο εικοσιτετράωρα . Η διάρροια διαρκή συνήθως τρεις με επτά μέρες αλλά μπορεί να παραταθεί αρκετά ιδιαίτερα όταν το αίτιο είναι βακτηρίδιο. Πυρετός μπορεί να συνυπάρχει με τα πιο πάνω. Ο συνδυασμός των τριών συμπτωμάτων και η τυχόν παράταση τους βάζει σε μεγαλύτερο κίνδυνο τα παιδιά, και ιδιαίτερα τα βρέφη, από αφυδάτωση λόγο μεγαλύτερης απώλειας υγρών και ηλεκτρολυτών. Το αφυδατωμένο παιδί είναι νωθρό και έχει υπνηλία γεγονός που μειώνει την λήψη υγρών και χειροτερεύει την αφυδάτωση οδηγώντας σε ένα φαύλο κύκλο. Τα βρέφη κάτω του έτους αφυδατώνονται πιο εύκολα λόγο της μεγαλύτερης επιφάνειας του σώματος τους σε σχέση με τον όγκο, τον ψηλότερο μεταβολισμό και τα μικρότερα αποθέματα υγρών που διαθέτουν.
Σημεία αφυδάτωσης είναι τα στεγνά χείλη και γλώσσα, ωχρό και ξηρό δέρμα, μαύροι κύκλοι κάτω από τα μάτια, αδιαφορία, μειωμένη ενεργητικότητα, υπνηλία και μειωμένη παράγωγη ουρών.
Κύριο μέλημα της θεραπευτικής αγωγής είναι η πρόληψη της αφυδάτωσης. Δίνουμε διαλύματα ηλεκτρολυτών, υγρά και σε ορισμένες περιπτώσεις αντιεμετικά. Αντιδιαροικά φάρμακα συνήθως αποφεύγονται γιατί στα μικρά παιδιά μπορεί να προκαλέσουν παράλυση του έντερου με καταστροφικά αποτελέσματα. Αν το παιδί, και κυρίως το βρέφος, παρουσίαση σημεία σημαντικής αφυδάτωσης η δεν παίρνει αρκετά υγρά χορηγούνται ενδοφλέβια υγρά και ηλεκτρολύτες αφού γίνει εισαγωγή σε κλινική η νοσοκομείο. Πρέπει να τονιστεί ότι η ενυδάτωση με νερό μόνο δεν είναι αρκετή. Μπορεί μάλιστα να παραπλάνηση τους γονείς οι όποιοι βλέποντας το παιδί τους να πίνει νερό αγνοούν τα συμπτώματα της αφυδάτωσης.
Σε ορισμένες περίπτωσης βακτηριακής γαστρεντερίτιδας χορηγούμε αντιβιοτικά. Εδώ πρέπει να πούμε ότι η αχρείαστη χορήγηση αντιβίωσης μπορεί να παρατείνει την παραμονή των βακτηριδίων στον οργανισμό και να μετατρέψει το παιδί σε χρόνιο φορέα της νόσου. Σε παρασιτώσεις χορηγούνται αντιπαρασιτικά φάρμακα όπως η μετρονιδαζόλη.
Πρόληψη
Η πρόληψη βασίζεται κυρίως σε μετρά υγιεινής όπως το συχνό πλύσιμο των χεριών, η χρήση αντισηπτικών και η απομόνωση των άρρωστων, μέτρα που δεν εφαρμόζονται εύκολα στα παιδιά. Οι γονείς πρέπει να αποφεύγουν να στέλλουν τα παιδιά τους στο σχολείο όταν έχουν συμπτώματα γαστρεντερίτιδας. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε μικρά παιδιά όπου η πιθανότητες μετάδοσης είναι μεγάλες.
Το φαγητό και το νερό μπορεί επίσης να μεταδώσουν την γαστρεντερίτιδα. Τα φρούτα και τα λαχανικά πρέπει να πλένονται καλά. Καλή ψύξη και καλό ψήσιμο των κρεάτων είναι επίσης πολύ σημαντικά.
Ιδιαίτερα σημαντικά είναι τα μετρά υγιεινής όταν το παιδί ταξιδεύει σε χώρες με χαμηλό υγειονομικό επίπεδο. Το νερό είναι συχνά μολυσμένο γι αυτό πρέπει να χρησιμοποιούμε εμφιαλωμένο νερό και να αποφεύγουμε να καταναλώνουμε τροφές από ύποπτες πήγες. Πρέπει επίσης να ενημερώνεται ο παιδίατρος του παιδιού όταν παρουσιαστούν συμπτώματα.
Από το 2006 είναι διαθέσιμα εμβόλια κατά του ιού Rota που είναι η συχνότερη αίτια γαστρεντερίτιδας στα παιδιά . Χορηγούνται σε βρέφη κάτω των έξη μηνών με καλά αποτελέσματα.
Οι γονείς πρέπει να επικοινωνούν με τον παιδίατρο τους αν το παιδί είναι κάτω των δυο ετών, αν οι εμετοί είναι συχνοί αν υπάρχουν σημεία αφυδάτωσης, αν υπαρχή πυρετός η αίμα και βλέννα στα κόπρανα και αν τα συμπτώματα παρατείνονται.
By: Παιδιατρική Εταιρεία Κύπρου
