Η τιμωρία βλάπτει την υγεία

Κάθε γονιός έχει βρεθεί εκεί σε μια στιγμή έντασης, εξάντλησης ή απογοήτευσης να ξεσπά: «Πήγαινε στο δωμάτιό σου» ή «δεν έχει κινητό σήμερα»… Κι ενώ η πρόθεση δεν είναι να πληγώσεις, η τιμωρία μπορεί να αφήσει αόρατα «αποτυπώματα» στην ψυχή και στο σώμα ενός παιδιού.

Σύγχρονες μελέτες στην αναπτυξιακή ψυχολογία και τη νευροεπιστήμη συμφωνούν ότι οι σωματικές και λεκτικές τιμωρίες επηρεάζουν αρνητικά την υγεία των παιδιών. Όχι μόνο βραχυπρόθεσμα, αλλά και στην ενήλικη ζωή τους.

Τι συμβαίνει στο παιδί όταν το βάζουμε τιμωρία

• Αυξάνεται το άγχος: Η τιμωρία ενεργοποιεί τον εγκέφαλο σε «κατάσταση συναγερμού». Η κορτιζόλη (ορμόνη του στρες) αυξάνεται και το παιδί μαθαίνει να φοβάται, όχι να κατανοεί.
• Πλήττεται η αυτοεκτίμηση: Το παιδί δεν νιώθει ότι έκανε κάτι λάθος — νιώθει ότι είναι λάθος. Η τιμωρία χτυπά την καρδιά της προσωπικής αξίας και το κάνει να αμφισβητεί τον εαυτό του.
• Διαταράσσεται η σχέση με τον γονέα: Ο δεσμός εμπιστοσύνης τραυματίζεται. Το παιδί αρχίζει να βλέπει τον γονιό όχι ως στήριγμα, αλλά ως πηγή απειλής ή απόρριψης.
• Καλλιεργείται η ντροπή αντί της συνείδησης: Αντί να αναπτύξει ενσυναίσθηση ή αίσθηση ευθύνης, το παιδί μαθαίνει να υπακούει από φόβο και να κρύβει τα λάθη του.
• Δεν αναπτύσσεται σωστά: Η σωματική τιμωρία στα παιδιά συνδέεται με προβλήματα συμπεριφοράς και υγείας, κακές ακαδημαϊκές επιδόσεις και μειωμένη κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Human Behaviour.

Μα δεν πρέπει να μάθει τα όρια;

Φυσικά και πρέπει. Αλλά υπάρχει διαφορά ανάμεσα στην καθοδήγηση και στην επιβολή. Αντί για τιμωρίες, η επιστήμη προτείνει τη θετική πειθαρχία: ένα μοντέλο που στηρίζεται στον σεβασμό, τη σύνδεση και τη σαφήνεια.

• Θέσε σταθερά και ξεκάθαρα όρια, αλλά με ήρεμο τρόπο.
• Εξήγησε τις συνέπειες των πράξεων, όχι για να φοβίσεις, αλλά για να δώσεις νόημα.
• Συζήτησε μετά από κάθε δύσκολη στιγμή, όταν έχουν πέσει οι τόνοι. Εκεί γίνεται η πραγματική εκμάθηση.
• Δώσε το καλό παράδειγμα. Τα παιδιά μαθαίνουν κυρίως από αυτό που είσαι, όχι από αυτό που λες.

Οι μακροχρόνιες επιπτώσεις

Έρευνες δείχνουν ότι παιδιά που μεγαλώνουν σε περιβάλλοντα τιμωρίας και αυστηρότητας παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο για:

• αγχώδεις ή καταθλιπτικές διαταραχές
• δυσκολίες στις σχέσεις και την εμπιστοσύνη
• αυξημένο κίνδυνο για παχυσαρκία, καρδιαγγειακά ή αυτοάνοσα νοσήματα (λόγω χρόνιου στρες)
• επιθετικότητα ή αντικοινωνική συμπεριφορά

Το πιο ισχυρό εργαλείο είναι η σύνδεση

Τα παιδιά δεν «μαθαίνουν» όταν φοβούνται. Μαθαίνουν όταν νιώθουν ασφαλή, αγαπητά και αποδεκτά, ακόμα κι όταν κάνουν λάθη. Όταν η καρδιά τους είναι ανοιχτή, όχι συρρικνωμένη από ντροπή. Η συναισθηματική ασφάλεια είναι το θεμέλιο κάθε υγιούς ανάπτυξης.

Η ανατροφή δεν χρειάζεται να είναι μια καθημερινή μάχη εξουσίας. Είναι μια συνεχής πρόσκληση για επικοινωνία, υπομονή και επαφή. Και κάθε φορά που επιλέγεις τη σύνδεση αντί για την τιμωρία, διδάσκεις κάτι βαθύτερο από καλούς τρόπους: διδάσκεις αγάπη, ενσυναίσθηση και σεβασμό.

Πηγή:imommy.gr