Το φαινόμενο του Μότσαρτ και η ανάπτυξη της ομιλίας
Αναρωτιέστε αν η μουσική του Μότσαρτ μπορεί να κάνει το παιδί σας πιο έξυπνο; Έχετε σκεφτεί αν τα -κλασικά ή όχι- νανουρίσματα έχουν και κάποια άλλη, πραγματική επίδραση, πέρα από το να τα νανουρίζουν;
Δεν είστε οι μόνοι. Η επιστημονική κοινότητα εξετάζει καιρό τώρα πώς επιδρά η κλασική μουσική σε βρέφη, νήπια και παιδιά.
Οι γονείς νανουρίζουν και τραγουδούν στα παιδιά τους εδώ και χιλιάδες χρόνια. Το πρώτο καταγεγραμμένο νανούρισμα βρέθηκε χαραγμένο σε μια πήλινη πλάκα σφηνοειδούς γραφής πριν από τέσσερις χιλιετίες από έναν αρχαίο Βαβυλώνιο, αναφέρει σε δημοσίευμά του το Classic Fm.
Από το «Hush Little Baby» μέχρι το Cradle Song του Μπραμς, μερικά από τα πιο γνωστά κομμάτια κλασικής μουσικής, δεν είνα παρά νανουρίσματα βαθιά ριζωμένα, πλέον, στο ένστικτό μας.
Αλλά πώς αποδεικνύεται ότι η κλασική μουσική μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά πριν καν γεννηθούν.
Έρευνα στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Πολιτείας του Μεξικού διαπίστωσε ότι η έκθεση σε ήρεμη, κλασική μουσική έχει μια καταπραϋντική επίδραση στα αγέννητα μωρά. Επιστήμονες έπαιζαν μουσική μέσω ακουστικών που τοποθετούνταν στην κοιλιά των εγκύων μητέρων, γεγονός που οδήγησε τα έμβρυα να έχουν πιο τακτικούς καρδιακούς παλμούς. Η μουσική που παιζόταν στα έμβρυα περιλάμβανε το «The Swan» από το Καρναβάλι των Ζώων του Camille Saint-Saëns και το «Arpa de Oro» του Abundio Martínez.
Δεν ήταν όμως όλες οι μουσικές εξίσου αποτελεσματικές. Το παραδοσιακό μεξικανικό τραγούδι «Arpa de Oro» – μια απαλή μελωδίας κιθάρας – προκάλεσε ισχυρότερες αλλαγές στους καρδιακούς παλμούς από ό,τι το το τραγούδι του Camille Saint-Saëns.
Η διαφορά στην αντίδραση υποδηλώνει ότι μουσικά χαρακτηριστικά όπως η μελωδία, ο ρυθμός αλλα και η πολιτισμική εξοικείωση με το άκουσμα μπορεί να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο τα έμβρυα ανταποκρίνονται στη μουσική.
Επιστήμονες υποστηρίζουν ότι «αν και δεν μπορούμε ακόμη να ισχυριστούμε ότι υπάρχουν άμεσες επιπτώσεις στη μακροπρόθεσμη νευροανάπτυξη» των εμβρύων, τα προκαταρκτικά αυτά ευρήματα ανοίγουν την πόρτα για μελλοντική έρευνα σχετικά με το πώς το προγεννητικό αισθητηριακό περιβάλλον θα μπορούσαν να επηρεάσει το αναπτυσσόμενο νευρικό σύστημα των εμβρύων.
Εικάαζεται ότι η στιγμιαία αυτή επίδραση, «θα μπορούσε να διεγείρει την ανάπτυξη του αυτόνομου νευρικού συστήματος του εμβρύου».
Μια άλλη μελέτη, διενεργηθείσα το 2018, διαπίστωσε ότι τα έμβρυα ανταποκρίνονταν θετικά στην κλασική μουσική: το 84% των αγέννητων μωρών που άκουγαν κλασική μουσική ανταποκρίνονταν κινώντας το στόμα τους. Και η αντίδρασή τους αυυτή ήταν σημαντικά υψηλότερη από την αντίδραση που είχαν στην ποπ μουσική. Εκεί αντιδρούσε μόνο το 59%.
Η επίδραση Μότσαρτ
Το 1993, επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια διεξήγαγαν μια έρευνα που επρόκειτο να αλλάξει ριζικά τις ευρύτερες αντιλήψεις -όχι απαραίτητα σωστά- για τον αντίκτυπο της κλασικής μουσικής στην ανάπτυξη του εγκεφάλου ενός εμβρύου.
Με επικεφαλής τον Frances Rauscher, ερευνητές διερεύνησαν τον αντίκτυπο που είχε μια μελωδία του Μότσαρτ σε ένα συγκεκριμένο πεδίο δεξιοτήτων της συλλογιστικής. Διαπίστωσαν εν προκειμένω ότι όσοι άκουσαν τη Σονάτα για Δύο Πιάνα σε Ρε μείζονα του Μότσαρτ, για λίγα λεπτά πριν δώσουν ένα τεστ που μετρούσε τις εν λόγω δεξιότητες, τα πήγαν καλύτερα από τους φοιτητές που έδωσαν το τεστ αφού άκουσαν ένα άλλο μουσικό είδος ή καθόλου μουσική.
Όταν δημοσιεύτηκε αυτή η μελέτη (και αναδημοσιεύτηκε το 1995), τα μέσα ενημέρωσης, άρχισαν να διαδίδουν την ιδέα ότι ο Μότσαρτ βελτιώνει το IQ, παρότι δεν ήταν αυτός ο στόχος και το αντικείμενο της μελέτης. Η όλη υπόθεση εργασίας συμπυκνώθηκε στη φράση «Η επίδραση Μότσαρτ».
Ο δημοσιογράφος Άλεξ Ρος έγραψε ένα άρθρο το 1994 στους New York Times που συνηγορούσε σε έναν τέτοιο ισχυρισμό, υποστηρίζοντας ότι η έρευνα είχε δείξει ότι η μουσική του Μότσαρτ είχε αυξήσει το IQ των μαθητών, υπονοώντας μάλιστα ότι η ακρόασή της ήταν ένας τρόπος για τους μαθητές να «προοδεύσουν».
«Οι ερευνητές… έχουν διαπιστώσει ότι η ακρόαση Μότσαρτ σε κάνει στην πραγματικότητα πιο έξυπνο», είχε γράψει.
Αυτή η καταιγίδα στα μέσα ενημέρωσης οδήγησε πολλούς να πιστέψουν ότι το να παίζουν μουσική στα μωρά τους θα τα έκανε πιο έξυπνα. Το 2000, ο Ντον Κάμπελ δημοσίευσε τη μελέτη «Η επίδραση Μότσαρτ για τα Παιδιά», το οποίο υποστήριζε ότι η μουσική μπορεί να βελτιώσει τη γλώσσα, την κίνηση και τις συναισθηματικές δεξιότητες ενός παιδιού στο σπίτι, το σχολείο και το παιχνίδι.
Είχε επίσης πολιτικό αντίκτυπο: σε κάποιο σημείο η πολιτεία της Τζόρτζια των ΗΠΑ πρότεινε ακόμη και την εξασφάλιση κονδυλίων για την παροχή σε κάθε παιδί ενός CD κλασικής μουσικής.
Ωστόσο, και ενώ σίγουρα δεν έχει υπάρξει καμία απόδειξη ότι η κλασική μουσική έχει αρνητικό αντίκτυπο στα βρέφη και τα παιδιά, η μελέτη δεν έδειχνε ούτε ότι ο Μότσαρτ θα κάνει το μωρό σας πιο έξυπνο, αναφέρει το Classic Fm.
Βαλς και γλωσσικές ικανότητες
Ενώ ο Μότσαρτ μπορεί να μην βελτιώσει το IQ του μωρού σας, ο βασιλιάς του Βαλς, Γιόχαν Στράους, ίσως είναι σε θέση να βοηθήσει το μωρό σας να εξασκηθεί στην ομιλία.
Μικρά παιδά που συμμετείχαν σε συνεδρίες παιχνιδιού με μουσική, και ιδιαίτερα σε ρυθμούς βαλς, έδειξαν βελτιωμένη ικανότητα επεξεργασίας ομιλίας και μουσικών ήχων, διαπίστωσαν ερευνητές στο Ινστιτούτο Μάθησης και Επιστημών Εγκεφάλου του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον.
Μια ομάδα μικρών παιδιών χωρίστηκε σε δύο ομάδες και συμμετείχε σε 15λεπτες συνεδρίες παιχνιδιού:
- Στη μία υπήρχε με μουσική, όπου τα μωρά και οι γονείς τους έπρεπε ακολουθούν τον ρυθμό της μουσικής
- Στη δεύτερη δεν υπήρχε καθόλου μουσική, αλλά παιγνίδι με αυτοκινητάκια και τουβλάκια.
Στη συνέχεια, οι επιστήμονες σάρωσαν τους εγκεφάλους των μωρών και διαπίστωσαν συγκεκριμένες αντιδράσεις.
Τα μωρά στην ομάδα μουσικής έδειξαν ισχυρότερες εγκεφαλικές αντιδράσεις στις σκόπιμες «διαταραχές» (μουσικής και ομιλίας) στις οποίες υπεβλήθησαν, σε σύγκριση με τα μωρά στην ομάδα χωρίς μουσική.
Και αυτό, σύμφωνα με τους μελετητές, υποδήλωνε ότι οι μουσικές συνεδρίες βελτίωσαν την ικανότητα των μωρών να ανιχνεύουν μοτίβα σε ήχους.
«Η μελέτη μας είναι η πρώτη σε μικρά μωρά που υποδηλώνει ότι η βίωση ενός ρυθμικού μοτίβου στη μουσική μπορεί επίσης να βελτιώσει την ικανότητα ανίχνευσης και πρόβλεψης ρυθμικών μοτίβων στην ομιλία», δηλώνει η ερευνήτρια Κριστίνα Ζάο.
Έτσι, την επόμενη φορά που θέλετε να… καλλιεργήσετε με τις πρώτες λέξεις του μωρού σας, δοκιμάστε πρώτα μια ηχογράφηση του Γαλάζιου Δούναβη
ή ακόμη και του «Βαλς των Λουλουδιών» του Τσαϊκόφσκι.
Ηρεμία και άνεση
To σίγουρο είναι ένα: Γνωρίζουμε ότι νανουρίσματα τραγουδιούνται από τότε που κάποια… έξαλλη μητέρα προσπάθησε να κοιμίσει το ανήσυχο μωρό της.
Όπως ακριβώς ακούγεται η χαλαρωτική μουσική στα μωρά στη μήτρα, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι τα πρόωρα νεογνά που ακούν νανουρίσματα και κλασική μουσική ήταν πιθανό να έχουν υψηλότερα επίπεδα οξυγόνου και άνεσης.
Η κλασική μουσική έχει επίσης αντίκτυπο στον ύπνο και για τα μεγαλύτερα παιδιά. Μελέτη του 2017 διαπίστωσε ότι τα νήπια εκοιμούντο πιο γρήγορα όταν άκουγαν κλασική μουσική καθώς αυτή τα ηρεμούσε.
Η Δρ.Τίφανι Φιλντ, ερευνήτρια παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Μαϊάμι, η οποία ηγήθηκε της μελέτης, δήλωσε ότι «στα νήπια παρατηρήθηκε 35% ταχύτερη έναρξη ύπνου. Με τα παιδιά προσχολικής ηλικίας η έναρξη του ύπνου ήταν κατά 19% ταχύτερη».
Πηγή:naftemporiki.gr
