Η μέθοδος της ψυχοπροφύλαξης ή αλλιώς η ψυχική και σωματική προετοιμασία των εγκύων για τη μέρα του τοκετού έχει βαθιά ιστορική αναδρομή και δεν αποτελεί προνόμιο της σύγχρονης εποχής. Τον 18ο αιώνα ο Άγγλος γιατρός Charles White ήταν ο πρώτος που έδωσε οδηγίες για ομαλή μετάβαση της γυναίκας στον τοκετό. Ακολούθησαν πολλοί μετέπειτα, με κυρίαρχο τον Γάλλο μαιευτήρα Fernand Lamaze ο οποίος πίστευε ότι ο τοκετός είναι μία ψυχοσωματική διαδικασία. Σύμφωνα με τον Lamaze:
- Ο τοκετός είναι μία φυσιολογική διαδικασία.
- Μέσω της σωστής ενημέρωσης και πληροφόρησης μειώνεται ο φόβος που είναι πιθανό να νιώθει κάθε μέλλουσα μαμά.
- Η εκπαίδευση σε τεχνικές χαλάρωσης και αναπνοών δίνουν τη δυνατότητα στη γυναίκα να έχει τον έλεγχο του σώματος της, να χαλαρώνει και να αντιμετωπίζει τον πόνο.
- Μέσω των αναπνευστικών κινήσεων η γυναίκα αποσπάται από τον πόνο, παραμένει ήρεμη ενώ επιτυγχάνει την ανοχή στο όριο του πόνου.
Η μέθοδος Lamaze χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα σε πολλές χώρες και στόχος της αποτελεί η απομάκρυνση από τους φόβους και τις αγωνίες της κάθε γυναίκας για τον τοκετό αλλά και προάγει τον έλεγχο του σώματος της μέσω των τεχνικών χαλάρωσης. Η μέθοδος Lamaze είναι συνώνυμη της φράσης «Τοκετός χωρίς πόνο».
Κάθε πότε γίνονται τα μαθήματα;
Υπάρχουν δύο διαδεδομένα προγράμματα χωρίς να υπάρχουν όμως περιορισμοί καθώς το κάθε μάθημα προσαρμόζεται ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε εγκύου η του εκάστοτε γκρουπ.
Πρώτο σχήμα (μέθοδος Lamaze): σύμφωνα με το μοντέλο αυτό, το πρώτο μάθημα πραγματοποιείται με το πέρας του πρώτου τριμήνου, έτσι ώστε να έχει εγκατασταθεί η εγκυμοσύνη και το δεύτερο τον 6ο-7ο μήνα όπου γίνονται 8-10 μαθήματα διάρκειας 1-2 ώρες.
Δεύτερο σχήμα: σύμφωνα με αυτό το σχήμα τα μαθήματα ξεκινούν τον 6ο-7ο μήνα, γίνονται 8-10 μαθήματα που διαρκούν 1-2 ώρες.
Υπάρχουν και προγράμματα που μπορούν να ξεκινήσουν την 28η εβδομάδα στα οποία συγκαταλέγονται 4 μαθήματα.
Η καλύτερη και πιο ολοκληρωμένη προετοιμασία είναι εκείνη που αρχίζει νωρίς στην κύηση, με το πέρας του πρώτου τριμήνου έτσι ώστε να δοθεί στη γυναίκα το περιθώριο επίλυσης των αποριών της και να εκφράσει όλους τους φόβους και προβληματισμούς που είναι πιθανό να έχει και να συνεχιστεί με την ολοκλήρωση της περιόδου της λοχείας.
Ποιες γυναίκες δεν μπορούν να παρακολουθήσουν τα μαθήματα;
Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότερες μέλλουσες μητέρες μπορούν να παρακολουθήσουν τα μαθήματα. Υπάρχουν όμως και κάποιοι περιορισμοί όπως:
- Γυναίκες που έχουν διαγνωστεί με προδρομικό πλακούντα καθώς υπάρχει μεγάλος κίνδυνος αποκόλλησης.
- Αιμορραγίες
- Ανεπάρκεια τραχήλου
- Πρόωρες συσπάσεις
- Πολύδυμες κυήσεις
Τι περιλαμβάνουν τα μαθήματα ψυχοπροφύλαξης;
Τα μαθήματα ψυχοπροφύλαξης διακρίνονται τόσο σε θεωρητικό αλλά και πρακτικό επίπεδο. Αναλύονται θέματα που αφορούν την καθημερινότητα της εγκύου όπως η διατροφή, οι σεξουαλικές επαφές και επιλύονται απορίες πάνω στο οποιοδήποτε ζήτημα. Πραγματοποιούνται συζητήσεις γύρω από τον τοκετό έτσι ώστε κάθε έγκυος να γνωρίζει τις επιλογές της και το σώμα της και είναι σε θέση να βιώσει μία γέννα όπως την επιθυμεί. Αναλύονται οι ενδείξεις που πρέπει να γνωρίζει για την έναρξη του τοκετού της, η χρησιμότητα των αναπνοών αλλά και των ελεύθερων κινήσεων και στάσεων που πρέπει να έχει και όχι να παραμένει καθηλωμένη σε ένα κρεβάτι. Η κάθε γυναίκα μαθαίνει να εμπιστεύεται το σώμα της και το τι είναι ικανό να κάνει αλλά και πώς να βοηθήσει η ίδια τον εαυτό της και το μωρό της. Διδάσκονται ασκήσεις και στάσεις που έχουν μέγιστη σημασία στο στάδιο της διαστολής όπως και αναπνοές και τεχνικές χαλάρωσης για το εξωθητικό στάδιο. Στα μαθήματα κυρίαρχο ρόλο κατέχει και ο σύντροφος της εγκύου ή όποιο άτομο από το συγγενικό ή φιλικό της περιβάλλον επιθυμεί να έχει. Ειδικά η παρουσία του συντρόφου τόσο στα μαθήματα αλλά και κατά τη διάρκεια του τοκετού φαίνεται να επιφέρει σημαντική χαλάρωση στην έγκυο και μειώνει την πιθανότητα επιθυμίας αναλγησίας. Η γυναίκα μπορεί να διαχειριστεί καλύτερα το άγχος και τον πόνο που νιώθει όταν αισθάνεται την παρουσία του συντρόφου της κοντά της.
Ο μητρικός θηλασμός αποτελεί το ομορφότερο ταξίδι στη ζωή του νέου ζευγαριού το οποίο γνωρίζει ήδη από τα μαθήματα πότε πρέπει να πραγματοποιηθεί ο πρώτος θηλασμός, ποια είναι η αξία του πρωτογάλακτος και ποιες είναι οι σωστές στάσεις θηλασμού αλλά και πρόσφυσης του νεογνού στη θηλή έτσι ώστε ο θηλασμός να μην αποτελεί μία επώδυνη διαδικασία. Αναλύονται τα Δέκα Βήματα προς έναν επιτυχή μητρικό θηλασμό σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, παρέχοντας έτσι σωστή ενημέρωση στην έγκυο για τα ακριβή βήματα που πρέπει να ακολουθήσει από την πρώτη στιγμή μετά τη γέννηση του μωρού της (θηλασμός εντός της πρώτης μισής με μίας ώρας, rooming in, σχέση ζήτησης και προσφοράς κτλ). Δίνεται έμφαση στον υποστηρικτικό χαρακτήρα του οικογενειακού περιβάλλοντος της θηλάζουσας μητέρας, έτσι ώστε να προσφέρουν βοήθεια στην ίδια και στο νεογνό με διαφορετικά μέσα.
Με το στάδιο της λοχείας εμφανίζονται πολλές αλλαγές τόσο στο σώμα της νέας μαμάς αλλά και στην ψυχολογία της. Οι γονείς είναι ήδη προετοιμασμένοι για τις ενδεχόμενες προκλήσεις που είναι πιθανό να αντιμετωπίσουν στο νέο τους γονεικό ρόλο, εκπαιδεύονται να αναγνωρίζουν τα σημάδια πείνας του μωρού τους, με το κλάμα να αποτελεί το τελευταίο από αυτά, ενημερώνονται για τη σωστή περιποίηση του νεογνού αλλά και για το μπάνιο του. Πληροφορούνται για το βρεφικό ύπνο και τι να αναμένουν, καθώς και αναλύονται θέματα πάνω στην επιστροφή της μητέρας στην εργασίας της και ποιες είναι οι επιλογές της έτσι ώστε να συνεχιστεί ο θηλασμός του βρέφους αλλά και ποια είναι τα πλεονεκτήματα ενός μακροχρόνιου μητρικού θηλασμού.
Γιατί να έχω μαία στον τοκετό μου;
Κάθε δυάδα μητέρας-εμβρύου αξίζει να έχει εξατομικευμένη φροντίδα στον τοκετό της από μία επαγγελματία μαία. Η μαία είναι εκπαιδευμένη έτσι ώστε να καθοδηγήσει σωστά κάθε επίτοκο σε έναν φυσικό/φυσιολογικό τοκετό με σεβασμό στις επιθυμίες της. Ο ρόλος της μαίας σας στη διάρκεια ενός τοκετού είναι αναντικατάστατος!
Πιο συγκεκριμένα η μαία φαίνεται να συμβάλλει σημαντικά στον τοκετό σας στα εξής:
- Μειώνει τις πιθανότητες οδήγησης ενός τοκετού σε καισαρική τομή. Σύμφωνα με μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί γυναίκες που προτίμησαν στον τοκετό τους να έχουν την υποστήριξη της προσωπικής τους μαίας είχαν πολύ μεγαλύτερη πιθανότητα να γεννήσουν φυσιολογικά χωρίς επιπλοκές.
- Μειώνει την πιθανότητα επιθυμίας φαρμακευτικής αναλγησίας. Μέσω των αναπνοών επέρχεται χαλάρωση στη γυναίκα και ηρεμία με αποτέλεσμα την έκκριση ενδορφινών, οι οποίες είναι τα φυσικά αναλγητικά του οργανισμού μας.
- Μειώνει την διάρκεια του τοκετού σας! Με την εναλλαγή στάσεων και θέσεων που θα σας υποδείξει σωστά η μαία σας οδηγεί σε έναν ταχύτερο, ομαλότερο και λιγότερο επίπονο τοκετό.
- Πέρα από επαγγελματίας υγείας, η μαία αποτελεί οικείο πρόσωπο τη στιγμή του τοκετού. Η παρουσία της και η βοήθεια που σας προσφέρει τόσο ψυχολογικά αλλά και πρακτικά επηρεάζει θετικά τη συνολική σας εμπειρία, μετατρέποντας τη γέννηση του μωρού σας σε μια πολύ όμορφη ανάμνηση.
- Μειώνει την ανάγκη χρήσης βεντούζας ή κουτάλας στην εξώθηση για τη έξοδο του μωρού σας.
Η προσωπική σχέση με τη μαία:
Μέσω των προγεννητικών μαθημάτων, δίνεται η ευκαιρία στο ζευγάρι να αναπτύξουν σχέση εμπιστοσύνης με την μαία τους καθώς θα πρέπει να εργαστούν από κοινού για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα και να καταλήξουν στο καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Η εμπειρία του τοκετού, μπορεί να είναι η πιο δυναμική εμπειρία στην ζωή μιας γυναίκας. Με την πλήρη υποστήριξη μιας μαίας, οι γυναίκες μαθαίνουν να στηρίζονται στα τεράστια αποθέματα δύναμης που διαθέτουν από την φύση τους και που προορίζονται για την στιγμή της γέννησης του παιδιού τους. Ταυτόχρονα γνωρίζουν πτυχές του εαυτού τους που ίσως δεν γνώριζαν πότε πως υπάρχουν – μια πολύτιμη ανακάλυψη που θα συντροφεύσει τις νέες μαμάδες στον νέο τους ρόλο. Η μαία δεν αποτελεί είδος πολυτελείας σε μία κύηση ή έναν τοκετό, αντιθέτως είναι επαγγελματίας υγείας καταρτισμένη να σας οδηγήσει σε έναν τοκετό με σεβασμό στις επιθυμίες του ζευγαριού.
Κωνσταντινίδου Ελένη Μαία
