Να στείλω το παιδί κατασκήνωση ή όχι; Πριν πάρετε την απόφασή σας, μάθετε ποια πλεονεκτήματα θα αποκομίσει από την εμπειρία το παιδί, αλλά και ποια προβλήματα πιθανώς να προκύψουν. Η κατασκήνωση είναι μια καλή επιλογή για να περάσουν τα παιδιά δημιουργικά και όμορφα το καλοκαίρι. Ωστόσο, πολλοί γονείς ανησυχούν αν η κατασκήνωση είναι καλή, πώς μπορούν να είναι σίγουροι ότι το παιδί τους θα βρίσκεται σε «καλά χέρια», θα διασκεδάζει και δεν θα νιώθει μοναξιά;
Το σημαντικό είναι ότι η κατασκήνωση αποτελεί ένα πεδίο δραστηριοτήτων και βιωμάτων με πολλά θετικά οφέλη για το παιδί. Το παιδί καλείται να προσαρμοστεί σε νέες συνθήκες, να συναναστραφεί με νέα άτομα και όλα αυτά χωρίς την ασφάλεια των γονέων και του προσωπικού του χώρου. Η κατασκήνωση συμπεριλαμβάνει τη μάθηση νέων δεξιοτήτων με την ψυχαγωγία και κυρίως την αυτογνωσία του παιδιού.
Ποια είναι η κατάλληλη ηλικία για το παιδί να πάει κατασκήνωση;
Ένα παιδί είναι έτοιμο να πάει κατασκήνωση όταν μπορεί να επεξεργαστεί ψυχικά τον αποχωρισμό από τους γονείς του. Αυτό έχει να κάνει περισσότερο με τον τρόπο που έχει μεγαλώσει και όχι τόσο με την ηλικία του. Συνήθως, τα παιδιά από τα 6 τους περίπου χρόνια μπορούν να αποχωριστούν τους γονείς. Παρ’ όλα αυτά, ένα παιδί που είναι προσκολλημένο στους γονείς του, θα δυσκολευτεί να φύγει ξαφνικά για μεγάλο διάστημα μακριά τους. Καλό είναι ο αποχωρισμός να γίνει σταδιακά. Για παράδειγμα, θα μπορούσαν για ένα απόγευμα να φύγουν οι γονείς και να αφήσουν το παιδί στον παππού και στη γιαγιά του ή να το πηγαίνουν να παίζει σε σπίτια συνομηλίκων του, ώστε να νιώσει περισσότερο ανεξάρτητο. Aν το παιδί παρουσιαστεί αρνητικό στην ιδέα της κατασκήνωσης, μπορείτε να συμφωνήσετε να μείνει λιγότερες μέρες. Σε καμία περίπτωση, μην πιέσετε το παιδί να κάνει κάτι που δεν θέλει.
Ποια είναι τα πιο πιθανά προβλήματα;
Είναι πολύ συχνό φαινόμενο, ειδικά την πρώτη φορά, ένα παιδί να αντιμετωπίσει μικρές ή μεγάλες δυσκολίες, που αφορούν είτε την καθημερινότητά του είτε τη συναισθηματική και ψυχολογική του κατάσταση, όπως:
-Δυσκολία για αυτοεξυπηρέτηση (Να φάει μόνο του, να ντυθεί, να πλυθεί, να γνωρίζει τους κανόνες υγιεινής και ασφάλειας)
-Πειθαρχία, υπευθυνότητα και υποχρεώσεις
-Ένταξη στην ομάδα (Υπάρχουν κάποια παιδιά που είναι πιο εσωστρεφή, τα οποία χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να ενταχθούν σε μια ομάδα)
-Αποχωρισμός από τους γονείς. Τα παιδιά νοιώθουν φυσιολογική νοσταλγία για τους γονείς τους και το σπίτι τους και για το λόγο αυτό δε σημαίνει ότι τα παιδιά που εκφράζουν αυτό το συναίσθημα πρέπει να επιστρέψουν σπίτι ή να μην ξαναπάνε κατασκήνωση. Τα περισσότερα παιδιών που περνούν ένα χρονικό διάστημα μακριά από το σπίτι τους νιώθουν δυσάρεστα συναισθήματα τα οποία είναι διαχειρίσιμα και μόνο ένα πολλή μικρό ποσοστό βιώνει ανώτερα επίπεδα νοσταλγίας. Τα επίπεδα αυτά, ωστόσο, εξαρτώνται από την ηλικία του παιδιού. Τα παιδιά που δεν είχαν βιώσει ξανά την εμπειρία της κατασκήνωσης έχουν λιγότερη ικανότητα να διαχειριστούν τα δυσάρεστα συναισθήματα, λιγότερη συμμετοχή στην απόφαση για το αν θα πάνε ή όχι κατασκήνωση και δεν είχαν αναπτύξει στρατηγικές αντιμετώπισης των συναισθημάτων αυτών.
*Όταν ανησυχεί ο γονιός* Η κατασκήνωση είναι μια εμπειρία για το παιδί, αλλά και για τον γονιό, όμως μόνο από τον τελευταίο εξαρτάται αν θα είναι εποικοδομητική και για τους δύο. Αν εκείνος φοβάται ότι το παιδί θα πάθει κάτι μακριά του, δεν εμπιστεύεται τους ανθρώπους της κατασκήνωσης ή ακόμη νιώθει ενοχές που αφήνει το παιδί «μόνο», πρέπει να αντιμετωπίσει άμεσα τους δισταγμούς του. Η κατασκήνωση μάλλον σηματοδοτεί την ώρα που πρέπει να συνειδητοποιήσει ο γονιός ότι το παιδί του μεγάλωσε και μπορεί να κάνει περισσότερα πράγματα μόνο του. Είναι η ώρα που ο γονιός πρέπει να δείξει εμπιστοσύνη σε όσα του έχει μάθει και να του επιτρέψει να αρχίσει από τώρα να χτίζει και να κατακτά την μελλοντική του ανεξαρτησία.
Γιατί να επιλέξετε τελικά να πάει το παιδί κατασκήνωση;
Η κατασκήνωση αποτελεί το ιδανικό περιβάλλον για να ενισχύσει το παιδί την ψυχοκοινωνική του ανάπτυξη και την ψυχοσωματική του ωρίμανση.
- Ηανεξαρτησία είναι από τα πιο σημαντικά πράγματα που κερδίζει ένα παιδί στην κατασκήνωση. Είναι το ιδανικό μέρος μέσα στο όποιο το παιδί ασκείται στο να παίρνει αποφάσεις για τον εαυτό του χωρίς τις υποδείξεις και την καθοδήγηση των γονιών του. Μαθαίνει να διαπραγματεύεται τις ανάγκες και τα θέλω του, όχι μόνο με τους συνομηλίκους του αλλά με άλλους ενήλικες. Είναι ένα μέρος, που νιώθει ασφάλεια και έχει την ελευθερία να αναπτύξει πτυχές τις προσωπικότητας του, αξιοποιώντας τις δυνατότητες του.
- Μαθαίνει να κάνει φίλους.Η κατασκήνωση εξασφαλίζει την καλύτερη ευκαιρία για κοινωνικοποίηση, αφού ακόμα και τα πιο εσωστρεφή παιδιά καταφέρνουν να κάνουν πολλούς νέους φίλους. Μία από τις παραμέτρους που ενισχύουν τις παιδικές φιλίες είναι το γεγονός ότι τα παιδιά μοιράζονται κοινές εμπειρίες.
- Μαθαίνει να υπακούει και να σέβεται τους κανόνες για την σωστή λειτουργία της ομάδας.Το πρόγραμμα στην κατασκήνωση είναι καλά οργανωμένο, σε αντίθεση με ότι συνήθως συμβαίνει μέσα στο σπίτι όπου οι κανόνες παραβιάζονται σε καθημερινή βάση. Το παιδί, το οποίο αντιμετωπίζεται από τους ομαδάρχες σαν υπεύθυνο άτομο, μαθαίνει όρια και κανόνες κυρίως σε θέματα καθαριότητας, προσωπικής υγιεινής, σωστής διατροφής κ.α Καταλαβαίνει πως οι κανόνες είναι σημαντικοί για να λειτουργήσει σωστά μια ομάδα.
- Έρχεται σε επαφή με νέα πράγματα, νέες εμπειρίες. Μέσα σ’ ένα ασφαλές περιβάλλον το παιδί ενισχύεται να δοκιμάσει και να καταπιαστεί με καινούριες δραστηριότητες και εμπειρίες. Κάποια από αυτή θα του αρέσει και δώσει τον καλύτερο του εαυτό. Συνεπώς δίνεται στο παιδί η δυνατότητα να αναπτύξει μια δυνατή αίσθηση της ταυτότητας. Έτσι τα παιδιά νιώθουν ότι έχουν τον έλεγχο της ζωής τους. Αυτή την εμπειρία της αυτό αποτελεσματικότητας θα την μεταφέρουν και γενικεύσουν αργότερα στη ζωή τους με περισσότερες πιθανότητες να γίνουν ικανοί στο να λύνουν προβλήματα σε νέες καταστάσεις.
- Το παιδί μαθαίνει να αντιμετωπίζει τους φόβους του.Μέσα σε ένα μη ανταγωνιστικό περιβάλλον το παιδί ενισχύεται να προσπαθήσει ξανά και ξανά και να απολαύσει κατορθώματα και αλλαγές δίνοντας χώρο στη δημιουργικότητα του, στην έμφυτη τάση για μάθηση καθώς και στην ελεύθερη έκφραση.
- Περνά δημιουργικό και ποιοτικό χρόνο, κάνοντας ένα ουσιαστικό διάλειμμα από τα ηλεκτρονικά, το καναπέ και την τηλεόραση. Το παιδί αθλείται, κινείται, έρχεται σε επαφή με τη φύση. Η άμεση επαφή με τη φύση ενεργοποιεί όλες τις αισθήσεις των παιδιών και έτσι διευκολύνει τη μάθηση. Ιδιαίτερα ευεργετική είναι η κατασκήνωση για παιδιά που έχουν ελλειμματική κοινωνική ανάπτυξη και χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Η κατασκήνωση βοηθάει τα παιδιά να χτίσουν αυτοεκτίμηση και να βιώσουν την επιτυχία. Στην κατασκήνωση δεν υπάρχουν βαθμοί, καλό παιδί, καλός μαθητής, αντιθέτως όλοι είναι ίσοι και όλοι έχουν την ευκαιρία να δώσουν το καλύτερο τους εαυτό για να επιτύχουν.
Τέλος, καλό είναι το παιδί να συμμετέχει ενεργά σε αυτή την απόφαση και να λαμβάνονται υπόψη οι προτιμήσεις του, οι επιθυμίες του, οι κλίσεις του αλλά και να έχει παρέα μαζί του.
Κώστας Δημητρίου /Κλινικός Ψυχολόγος (Α.Μ 464)/ BSc, MSc/ 99 040 032
Πηγές:
https://www.psychologytoday.com/us/blog/nurturing-resilience/201202/summer-camps-make-kids-resilient?amp
https://appelfarmartscamp.org/resilienceatcamp/
