Όταν έμεινα έγκυος την κόρη μου, άρχισα – όπως άλλωστε κάνουν όλοι οι νέοι γονείς – να ψάχνω τις επιλογές μου για το πώς θέλω να μεγαλώσω το παιδί μου. Μία από αυτές ήταν και το τι πάνες θα χρησιμοποιούσαμε. Γιατί, ναι, δεν υπάρχουν μόνο οι πάνες μιας χρήσης που αγοράζουμε στο σουπερμάρκετ. Υπάρχουν και οι άλλες, οι υφασμάτινες. Αυτές που πλένονται.
Γιατί όμως να μπει κανείς στον κόπο να χρησιμοποιεί υφασμάτινες πάνες; Δεν είναι άβολες; Δεν αηδιάζεις όταν τις καθαρίζεις; Δεν πρέπει να αλλάζεις το μωρό πιο συχνά; Δεν βάζεις όλη μέρα πλυντήρια; Αυτές είναι μερικές από τις πιο συνηθισμένες ερωτήσεις που μου κάνει ο κόσμος, όταν βλέπει ότι χρησιμοποιώ υφασμάτινες πάνες.
Ας πάρουμε λοιπόν τα πράγματα από την αρχή. Ο κυριότερος λόγος για τον οποίο εγώ προσωπικά αποφάσισα να χρησιμοποιώ υφασμάτινες πάνες είναι περιβαλλοντικός. Δεν μπορώ να φανταστώ ότι το δικό μου μωρό θα είναι υπεύθυνο για στοίβες και στοίβες και στοίβες από πάνες μίας χρήσης στις χωματερές. Σκεφτείτε το: ένα μωρό χρειάζεται, εφόσον ολοκληρώσει την «εκπαίδευση τουαλέτας» πριν τα 3 του χρόνια, περίπου πέντε με έξι χιλιάδες πάνες. Οι οποίες πάνες θα εξακολουθούν να βρίσκονται στον πλανήτη για 500 (πεντακόσια!) τουλάχιστον χρόνια μετά τη χρήση τους! Ενώ οι υφασμάτινες, όταν ολοκληρώσουν τον κύκλο ζωής τους, θα λιώσουν και θα αποσυντεθούν ως οργανικό υλικό που είναι.
Ο δεύτερος σημαντικότερος λόγος για τον οποίο επέλεξα τις υφασμάτινες είναι ο οικονομικός. Αν θεωρήσουμε ότι το κόστος για μία πάνα είναι στα 0.13 ή 0.14 σεντ, τότε συνολικά ο γονιός θα πληρώσει κάπου 700-800 ευρώ μέχρι να κόψει την πάνα το παιδί του (νοουμένου ότι σταματά πριν τα 3 χρόνια, γιατί μετά γίνονται και πιο ακριβές οι πάνες). Και οι υφασμάτινες μπορεί να κοστίζουν λίγο αρχικά (αν και μπορεί κανείς να αγοράσει και δεύτερο χέρι ή να φτιάξει και μόνος του κάποια επιθέματα), είναι όμως μια επένδυση η οποία θα αποσβεστεί, εφόσον μπορεί κανείς να χρησιμοποιεί τις ίδιες πάνες και με τα επόμενα παιδιά. Προσωπικά έδωσα περίπου 400 ευρώ για τις πάνες της κόρης μου (από τη γέννηση μέχρι που σταμάτησε να τις χρησιμοποιεί 21 μηνών), και φυσικά χρησιμοποιώ τις ίδιες τώρα για τον γιο μου.
Ο τρίτος λόγος είναι ότι οι υφασμάτινες πάνες δεν περιέχουν χημικές ουσίες που μπορεί να προκαλέσουν δερματικά προβλήματα στο μωρό μου. Τις πλένω με οικολογικό καθαριστικό (το οποίο βρίσκω εύκολα σε κατάστημα βιολογικών και κοστίζει πάμφθηνα), ενώ το γεγονός ότι το δερματάκι του μωρού έρχεται σε επαφή με ύφασμα, βοηθά την περιοχή να «αναπνέει». Έτσι, μειώνεται και το σύγκαμμα, αλλά και η χρήση των διάφορων «αλοιφών», που επίσης περιέχουν χημικά που μπορεί να βλάψουν το μωράκι.
«Μα δεν αηδιάζεις;» μπορεί να ρωτήσει κανείς. Δεν είναι τίποτα το σπουδαίο να πάρει κανείς μια πάνα και, αντί να την τυλίξει και να την πετάξει στον κάλαθο, να την βάλει πάνω από την τουαλέτα και να την ξεπλύνει εκεί με το ντους. Με αυτό τον τρόπο φεύγουν τα κακάκια, και μπορώ να βάλω τις πάνες να πλυθούν στην ίδια πλύση με τα υπόλοιπα ρουχαλάκια του μωρού.
«Καλά, και κάθεσαι όλη μέρα και πλένεις;», θα διερωτηθεί κανείς. «Είναι τώρα αυτό οικολογικό;». Δεν πλένω όλη μέρα. Αφού μπορώ να βάζω τις πάνες να πλυθούν με τα ρούχα του μωρού, δεν είναι κόπος. Εκεί που απλώνω 15 ρουχαλάκια, απλώνω και 15 πάνες. Έτσι, βάζω πάντοτε πλυντήριο με γεμάτο τον κάδο (οικολογικό), ενώ αγοράζω και λιγότερα ρούχα, αφού βάζω πλυντήριο τα ρούχα του μωρού 2 φορές τη βδομάδα, αντί για 1 που θα έβαζα αν χρησιμοποιούσα πάνες μίας χρήσης (πάλι οικονομικό και οικολογικό!).
«Και δεν κουράζεσαι να αλλάζεις πάνες όλη μέρα; Δεν το ενοχλεί το μωρό που νιώθει πάνω του το βρεγμένο;». Αυτό που πολλοί μπορεί να θεωρούν μειονέκτημα, την αίσθηση δηλαδή του βρεγμένου πάνω στο μωρό, εγώ προσωπικά το θεωρώ πλεονέκτημα. Διότι με αυτό τον τρόπο η κόρη μου αποφάσισε από μόνη της στους 21 μήνες ότι δεν ήθελε πια τις πάνες, διότι ακριβώς δεν ανεχόταν την αίσθηση του βρεγμένου. Με ένα πανάκι μίας χρήσης που έχει κατασκευαστεί με τεχνολογία της ΝΑΣΑ (λέμε τώρα) ώστε να απομακρύνει κάθε ίχνος υγρασίας, πολύ πιθανόν να αργούσε πολύ περισσότερο να κόψει την πάνα. Δεν είναι κακό τα μωρά να είναι συντονισμένα με τις σωματικές τους λειτουργίες. Εμείς «διδάσκουμε» στα παιδιά μας να κάνουν την ανάγκη τους πάνω τους, αντί να ακούνε το ένστικτό τους να μένουν καθαρά και στεγνά (αλλά αυτό….σε άλλο άρθρο).
«Ναι, καλά όλα αυτά, αλλά σιγά μη δεχτούν στον παιδικό σταθμό να αλλάζουν υφασμάτινες πάνες». Αν δεν ρωτήσεις, δε θα μάθεις ποτέ. Και επίσης, ζήτηση και προσφορά! Αν δεν δέχεται ο ένας, ίσως ο άλλος να δεχτεί. Και, αν περισσότεροι γονείς αρχίζουν να το ζητούν, τότε πιθανόν περισσότεροι σταθμοί να δεχτούν.
«Εντάξει, αλλά και πάλι βαριέμαι να κάτσω να μάθω όλη αυτή τη διαδικασία. Μου φαίνεται βουνό». Ευτυχώς που ζούμε στην εποχή της πληροφόρησης. Υπάρχουν δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες ιστοσελίδες με πληροφορίες εκεί έξω, καθώς επίσης και ελληνόφωνα γκρουπ στο facebook για γονείς με υφασμάτινες ανησυχίες! Αρκεί μόνο να θέλει κανείς!
Και, όχι τίποτα άλλο, αλλά είναι τόσο πιο όμορφο ένα βρεφικό κωλαράκι που μπουσουλά με μια υφασμάτινη πάνα παρά με πάνα μιας χρήσης! Αυτό το θέαμα δε θα το άλλαζα με τίποτα!
Γράφει η Ιόλη Ορφανίδη – Φιλόλογος, μητέρα δύο παιδιών και αντιπρόεδρος του ΜΚΟ Birth Forward
