Κάθε μητέρα ξεκινά με μια αθώα ψευδαίσθηση: ότι μπορεί να προστατέψει το παιδί της από κάθε κακό, να το καθοδηγήσει, να το προετοιμάσει, να το «πλάσει». Όμως η πραγματικότητα, σκληρή αλλά λυτρωτική, αποκαλύπτεται πολύ γρήγορα.
Η ψευδαίσθηση του ελέγχου
Καλώς ή κακώς, δεν μπορούμε να ελέγξουμε τα πάντα. Ούτε τον ύπνο τους, ούτε τις εκρήξεις θυμού, ούτε τις επιλογές τους όσο μεγαλώνουν.
Η μητρότητα δεν είναι ένα σύστημα με κουμπιά και εντολές, αλλά ένας ζωντανός, απρόβλεπτος οργανισμός. Όσο περισσότερο προσπαθούμε να κρατήσουμε τα πάντα σε τάξη, τόσο περισσότερο μας ξεφεύγουν. Και εκεί, στο χάος, γεννιέται η αλήθεια: η σχέση με το παιδί δεν χτίζεται στον έλεγχο, αλλά στην εμπιστοσύνη.
Το παιδί δεν είναι προέκτασή σου
Πολλές μητέρες, από αγάπη και φόβο, μπερδεύουν το παιδί με τον εαυτό τους. Θέλουν να το προστατεύσουν από τα λάθη που έκαναν οι ίδιες, να το «διορθώσουν» πριν πονέσει. Όμως κάθε παιδί είναι ένα ξεχωριστό άτομο, με δικό του χαρακτήρα, ρυθμό, ιδιοσυγκρασία.
Όταν επιμένουμε να επιβάλουμε, να διορθώσουμε, να ελέγξουμε, το μήνυμα που φτάνει δεν είναι «σε αγαπώ», αλλά «δεν σε εμπιστεύομαι». Το παιδί τότε μαθαίνει να αμφιβάλλει για τον εαυτό του, να φοβάται να ρισκάρει, να μην αντέχει την αποτυχία. Η υπερπροστασία δεν είναι φροντίδα, είναι ανασφάλεια μεταμφιεσμένη σε αγάπη.
Η ψυχολόγος Deborah MacNamara, ειδική στην αναπτυξιακή ψυχολογία, λέει πως «το παιδί χρειάζεται έναν γονιό που να το κρατά, όχι να το κατευθύνει». Να το κρατά συναισθηματικά, να είναι εκεί όταν πέφτει, όχι να του δείχνει πώς να μην πέσει ποτέ.
Η ενοχή ως καθημερινός σύντροφος
Καμία μητέρα δεν γλιτώνει από την ενοχή. Ενοχές γιατί φώναξε, γιατί δεν είχε υπομονή, γιατί δούλεψε πολύ, γιατί δεν έπαιξε αρκετά, γιατί δεν έκανε «ό,τι κάνουν οι άλλες». Όμως πίσω από αυτή τη διαρκή αυτοκριτική κρύβεται η ιδέα του τέλειου ελέγχου. Αν είμαι αρκετά παρούσα, αρκετά ήρεμη, αρκετά σωστή, τότε όλα θα πάνε καλά.
Αυτός ο εσωτερικός διάλογος εξαντλεί. Κανένα παιδί δεν χρειάζεται μια τέλεια μητέρα. Χρειάζεται μια αληθινή μητέρα, με τα λάθη και τις μεταπτώσεις της, που όμως παραμένει εκεί. Το παιδί μαθαίνει μέσα από την αλήθεια μας, όχι από την τελειότητα. Όταν βλέπει ότι μπορούμε να θυμώνουμε και να ζητάμε συγγνώμη, να κουραζόμαστε και να ξανασηκωνόμαστε, μαθαίνει τη συναισθηματική ανθεκτικότητα.
Η ενοχή συχνά μας οδηγεί να ελέγχουμε περισσότερο. Να θέλουμε να προλάβουμε κάθε κρίση. Όμως ο έλεγχος δεν φέρνει σταθερότητα· φέρνει άγχος. Η σταθερότητα χτίζεται στην αποδοχή του απρόβλεπτου.
Το παιδί ως καθρέφτης
Όσο το παιδί μεγαλώνει, αρχίζει να μας καθρεφτίζει. Τις αντοχές μας, τα όριά μας, τις φοβίες μας. Όταν αρνείται, όταν αντιδρά, δεν προσπαθεί να μας προκαλέσει. Προσπαθεί να μας ξεχωρίσει. Είναι η φυσική του ανάγκη να ορίσει τον εαυτό του.
Κάθε φορά που λέει «όχι» σε κάτι που του επιβάλλουμε, δεν μας απορρίπτει. Μας δείχνει ότι έχει αρχίσει να διαμορφώνει εσωτερικό κέντρο, προσωπικό κριτήριο. Αντί να το πάρουμε ως απειλή, μπορούμε να το δούμε ως ένδειξη ωρίμανσης.
Ο ρόλος του γονιού δεν είναι να καταπνίγει, αλλά να συνοδεύει. Να βάζει όρια με σταθερότητα, όχι με φόβο. Να θυμάται πως η ελευθερία του παιδιού δεν είναι απώλεια εξουσίας, αλλά ευκαιρία σύνδεσης σε νέο επίπεδο.
Μαθαίνοντας να αφήνεις
Η πιο δύσκολη στιγμή για κάθε μητέρα είναι η στιγμή που συνειδητοποιεί πως το παιδί της δεν της ανήκει. Δεν είναι υπό την πλήρη ευθύνη της, ούτε υπό τον απόλυτο έλεγχό της. Είναι ένας άνθρωπος που θα πονέσει, θα κάνει λάθη, θα πάρει αποφάσεις που ίσως δεν εγκρίνει.
Και τότε χρειάζεται το πιο ώριμο είδος αγάπης: το άφημα. Το να ξέρεις πότε να σιωπάς, πότε να εμπιστεύεσαι, πότε να αποσύρεσαι. Όχι από αδιαφορία, αλλά από πίστη. Η μητρότητα δεν τελειώνει όταν το παιδί ανεξαρτητοποιείται· μεταμορφώνεται. Από φροντίδα του σώματος γίνεται φροντίδα του χώρου γύρω του, εκεί όπου μπορεί να σταθεί μόνο του.
Το να αφήνεις δεν σημαίνει να σταματάς να νοιάζεσαι. Σημαίνει να δίνεις χώρο για αυτονομία και ευθύνη. Να πιστεύεις ότι έχεις ήδη δώσει αρκετά ώστε να σταθεί χωρίς εσένα.
Το δώρο της ατέλειας
Στο τέλος, η μητρότητα δεν μετριέται με το πόσα ελέγξαμε, αλλά με το πόσα αντέξαμε να αφήσουμε. Το χάος, τις εκπλήξεις, τα «όχι», τα δάκρυα, τα λάθη. Εκεί μέσα ωριμάζουμε κι εμείς.
Το παιδί δεν χρειάζεται να δει τη μητέρα του αλάνθαστη. Χρειάζεται να τη δει αληθινή, παρούσα και ευάλωτη. Να βλέπει ότι η αγάπη δεν σημαίνει εξουσία, αλλά σχέση. Ότι δεν υπάρχει τέλεια πορεία, μόνο ανοιχτή καρδιά.
Η μητρότητα είναι μια διαρκής υπενθύμιση πως ο έλεγχος είναι ψευδαίσθηση και η εμπιστοσύνη επιλογή. Και εκεί, στη στιγμή που αποφασίζεις να εμπιστευτείς το παιδί σου όπως είναι, γεννιέται και πάλι η μητέρα μέσα σου.
Πηγή:mama365.gr
