Τα βλαστοκύτταρα αποτελούν ένα από τα πιο συναρπαστικά και πολλά υποσχόμενα πεδία της σύγχρονης ιατρικής. Πρόκειται για κύτταρα με την εξαιρετική ικανότητα να μετατρέπονται σε διάφορους τύπους κυττάρων του ανθρώπινου σώματος, προσφέροντας τεράστιες δυνατότητες στη θεραπεία πληθώρας ασθενειών.
Τι είναι τα βλαστοκύτταρα;
Τα βλαστοκύτταρα είναι αρχέγονα κύτταρα που μπορούν:
- Να διαιρούνται επ’ αόριστον.
- Να διαφοροποιούνται σε άλλους εξειδικευμένους κυτταρικούς τύπους (όπως νευρικά, μυϊκά, καρδιακά κ.ά.).
Αυτή η μοναδική τους ικανότητα τα καθιστά ιδιαίτερα πολύτιμα στην αναγεννητική ιατρική.
Πού βρίσκονται τα βλαστοκύτταρα;
Υπάρχουν διάφοροι τύποι βλαστοκυττάρων, με κυριότερες πηγές:
- Εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα: Λαμβάνονται από έμβρυα λίγων ημερών και έχουν τη μεγαλύτερη πλαστικότητα.
- Ενήλικα βλαστοκύτταρα: Εντοπίζονται στον μυελό των οστών, στον λιπώδη ιστό κ.ά.
- Βλαστοκύτταρα ομφαλοπλακουντιακού αίματος: Προέρχονται από το αίμα του ομφάλιου λώρου και συλλέγονται μετά τον τοκετό.
- Επαγόμενα πολυδύναμα βλαστοκύτταρα (iPS): Δημιουργούνται εργαστηριακά από ενήλικα κύτταρα
Πού χρησιμοποιούνται σήμερα;
Τα βλαστοκύτταρα έχουν ήδη εφαρμογή:
- Στη θεραπεία αιματολογικών παθήσεων (π.χ. λευχαιμία, λέμφωμα).
- Στη μεταμόσχευση μυελού των οστών.
- Σε πειραματικές θεραπείες για νευρολογικές παθήσεις (Πάρκινσον, σκλήρυνση κατά πλάκας).
- Στη δημιουργία ιστών ή ακόμα και οργάνων στο εργαστήριο.
Η κατάσταση στην Κύπρο
Στην Κύπρο, τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί έντονο ενδιαφέρον γύρω από τη φύλαξη βλαστοκυττάρων, ιδιαίτερα εκείνων που προέρχονται από ομφάλιο αίμα μετά τον τοκετό. Υπάρχουν σήμερα αρκετές ιδιωτικές τράπεζες βλαστοκυττάρων, που παρέχουν τη δυνατότητα φύλαξης για προσωπική ή οικογενειακή χρήση.
Παράλληλα, λειτουργεί και η Δημόσια Τράπεζα Ομφαλοπλακουντιακού Αίματος του Καραϊσκάκειου Ιδρύματος, η οποία συγκεντρώνει μοσχεύματα για σκοπούς αλλογενών μεταμοσχεύσεων σε ασθενείς που πάσχουν από σοβαρά αιματολογικά νοσήματα. Οι γονείς μπορούν να επιλέξουν να δωρίσουν τα βλαστοκύτταρα του παιδιού τους, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της δημόσιας δεξαμενής.
Η νομοθεσία στην Κύπρο ρυθμίζει αυστηρά τη συλλογή, επεξεργασία, αποθήκευση και χρήση των βλαστοκυττάρων, ακολουθώντας τα πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με στόχο την προστασία των δωρητών, των ληπτών και τη διασφάλιση της ποιότητας των μοσχευμάτων.
Η ζήτηση για πληροφόρηση και υπηρεσίες βλαστοκυττάρων αυξάνεται συνεχώς, με τις κυπριακές κλινικές και εργαστήρια να συμβαδίζουν με τις διεθνείς εξελίξεις και την ιατρική καινοτομία.
Η φύλαξη βλαστοκυττάρων αποτελεί μια πράξη πρόνοιας και επένδυσης για το μέλλον. Η Κύπρος βρίσκεται σε καλό δρόμο, με τις κατάλληλες υποδομές, τη νομοθετική κάλυψη και τη συνεχή ενημέρωση των νέων γονέων.
Σε συνδυασμό με τη διεθνή επιστημονική πρόοδο, τα βλαστοκύτταρα ανοίγουν νέους δρόμους για την αντιμετώπιση ασθενειών που μέχρι χθες θεωρούνταν ανίατες.
