Ο αιφνίδιος θάνατος του Ντιόγκο Ζότα, διεθνούς ποδοσφαιριστή και πατέρα τριών μικρών παιδιών, βύθισε στο πένθος όχι μόνο την οικογένειά του και τον ποδοσφαιρικό κόσμο, αλλά και όλους όσοι αντιλαμβάνονται τι σημαίνει ένα παιδί να χάνει τον γονιό του. Σε τέτοιες δύσκολες στιγμές, γεννιέται ένα κρίσιμο ερώτημα για κάθε γονέα, εκπαιδευτικό ή φροντιστή: Πώς μιλάμε στα παιδιά για μια σημαντική απώλεια;
1. Η αλήθεια με απλά λόγια
Το πρώτο και πιο σημαντικό βήμα είναι η ειλικρίνεια. Τα παιδιά – ανάλογα με την ηλικία τους – έχουν την ικανότητα να κατανοούν την απώλεια. Δεν χρειάζεται να χρησιμοποιούμε αλληγορίες όπως «κοιμήθηκε» ή «έφυγε για ταξίδι». Μπορεί αυτές οι εκφράσεις να φανούν προστατευτικές, όμως συχνά μπερδεύουν το παιδί και καθυστερούν τη διαδικασία της αποδοχής.
2. Αναγνώριση και αποδοχή του πένθους
Τα παιδιά πενθούν με διαφορετικό τρόπο από τους ενήλικες. Μπορεί να εκφράσουν τη λύπη τους μέσα από θυμό, σιωπή, ερωτήσεις ή παλινδρόμηση σε προηγούμενα στάδια ανάπτυξης (π.χ., ενούρηση, δυσκολίες ύπνου). Είναι σημαντικό να τους δώσουμε χώρο και ασφάλεια για να εκφράσουν ό,τι νιώθουν, χωρίς να τα πιέζουμε.
3. Διατήρηση της σύνδεσης με τον εκλιπόντα
Ένα παιδί που χάνει τον πατέρα του – όπως τα παιδιά του Ζότα – χρειάζεται να κρατήσει ζωντανή τη μνήμη του. Αυτό μπορεί να γίνει μέσα από φωτογραφίες, αφηγήσεις ιστοριών, προσωπικά αντικείμενα και, φυσικά, μέσα από την καθημερινή αναγνώριση της παρουσίας του στην καρδιά και τη σκέψη τους.
4. Η στήριξη δεν τελειώνει μετά την κηδεία
Η απώλεια για ένα παιδί δεν είναι μια στιγμή. Είναι μια μακρά διαδικασία προσαρμογής. Η παρουσία ενός ενήλικα που ακούει, αγκαλιάζει και παραμένει σταθερά δίπλα του είναι το σημαντικότερο στήριγμα. Μερικές φορές, η υποστήριξη ενός παιδοψυχολόγου μπορεί να βοηθήσει σημαντικά, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν ενδείξεις παρατεταμένου πένθους ή συναισθηματικής δυσφορίας.
5. Μαθαίνοντας τη ζωή μέσα από την απώλεια
Ίσως το πιο δύσκολο και συνάμα πιο ανθρώπινο κομμάτι αυτής της διαδικασίας είναι ότι, μέσα από την απώλεια, το παιδί μαθαίνει για την ίδια τη ζωή. Όχι με τρόπο τραυματικό – εφόσον το περιβάλλον του είναι υποστηρικτικό – αλλά με τρόπο που του μαθαίνει τη δύναμη της αγάπης, της μνήμης και της ανθεκτικότητας.
Ο Ντιόγκο Ζότα υπήρξε σύμβολο δύναμης, πάθους και αγάπης για το ποδόσφαιρο, αλλά πάνω απ’ όλα ήταν πατέρας. Η απουσία του θα σημαδέψει την οικογένειά του, όμως η παρακαταθήκη του μπορεί να γίνει φάρος για όλους μας – να σταθούμε δίπλα στα παιδιά που πενθούν και να τους διδάξουμε, μέσα από την αγκαλιά μας, ότι η αγάπη δεν χάνεται ποτέ.
