Η χρήση των social media έχει γίνει πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας, ειδικά για τα παιδιά και τους εφήβους. Από την εφηβεία και μετά, τα παιδιά συχνά περνούν πολλές ώρες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είτε για να συνδεθούν με φίλους είτε για να παρακολουθήσουν τις τελευταίες τάσεις. Παρόλο που η κοινωνική σύνδεση είναι σημαντική για την ανάπτυξή τους, υπάρχει και ο κίνδυνος του εθισμού στα social media, κάτι που μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην ψυχολογία και την υγεία τους.
Πώς όμως μπορείς να καταλάβεις αν το παιδί σου έχει εθιστεί στα social media; Στο πλαίσιο αυτό, οι New York Times έκαναν μια σειρά από ερωτήσεις στον δόκτωρα Σμολ, καθώς και σε άλλους ειδικούς σχετικά με το ποιους παράγοντες θα πρέπει να αξιολογήσουν οι γονείς αναφορικά με τη σχέση που έχουν αναπτύξει τα παιδιά τους με τα social media.
Εδώ είναι τα 4 βασικά σημάδια που πρέπει να παρακολουθήσεις, καθώς και τα βήματα που μπορείς να ακολουθήσεις αν ανησυχείς.
1. Ασχολούνται και με άλλες δραστηριότητες;
Αυτό το ερώτημα θα μπορούσε να αποτελέσει ένα καλό σημείο εκκίνησης, αναφέρει η Δρ Τζένι Ραντέσκι από την Αμερικανική Ακαδημία Παιδιάτρων. Αντλεί το παιδί σας ευχαρίστηση και από άλλες καθημερινές δραστηριότητες που να μην ανήκουν μόνο στον ψηφιακό κόσμο;
«Πηγαίνουν για μπέιζμπολ; Κάνουν μπαλέτο;», λέει με τη σειρά του ο Δρ Χάρολντ Σ. Κόπλεβιτς. Εάν τα παιδιά κάνουν και άλλα πράγματα πέρα από το να πηγαίνουν σχολείο και να περνούν χρόνο μπροστά από οθόνες, τότε είναι πιθανό να έχουν μια ισορροπημένη και υγιή σχέση με τα μέσα δικτύωσης, ακόμα και αν ασχολούνται με αυτά κάθε μέρα, εξηγεί ο ειδικός.
Επιπλέον, καλό είναι να ληφθεί υπόψη κατά πόσο τα social media αποτελούν την κύρια πηγή πρόκλησης συναισθημάτων στα παιδιά, προσθέτει η Δρ Ραντέσκι. «Εάν δηλαδή είναι το κυριότερο μέσο για να αισθανθούν καλύτερα ύστερα από μια δύσκολη μέρα ή όταν νιώθουν την ανάγκη να ξεφύγουν».
Εάν όντως συμβαίνει κάτι τέτοιο, θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένα πρώτο σημάδι πως τα παιδιά χρήζουν βοήθειας ώστε να βρουν και άλλους τρόπους να αντέχουν στις πιέσεις της καθημερινότητας, όπως π.χ. να κάνουν έναν περίπατο, να παίξουν με ένα κατοικίδιο ή να διαβάσουν ένα βιβλίο.
2. Πόσες ώρες την ημέρα είναι στα social media;
Δεν έχει οριστεί κάποιο σαφές χρονικό όριο ώστε να γνωρίζουμε πότε ακριβώς γίνεται υπερβολική η χρήση των social media από παιδιά στην εφηβεία ή την προ-εφηβεία, και οι γνώμες των ειδικών ποικίλουν. Αλλά ο παράγοντας του χρόνου παίζει ρόλο, αναφέρει η Αν Μαρί Αλμπάνο από το Κέντρο Ψυχικής Υγείας των Νέων στη Νέα Υόρκη. Οι γονείς θα πρέπει, λοιπόν, να έχουν μια ξεκάθαρη αντίληψη του χρόνου που αφιερώνουν τα παιδιά τους στα social media σε ημερήσια βάση.
Ο Δρ Κόπλεβιτς λέει πως, στην περίπτωση των εφήβων, θέτει συνήθως ένα όριο συνολικά τεσσάρων ωρών την ημέρα μπροστά από την οθόνη, ενώ η Αλμπάνο προτείνει συνήθως στις οικογένειες να επιδιώκουν μια αναλογία 3-5 ωρών με δραστηριότητες εκτός κυβερνοχώρου για κάθε ώρα που τα παιδιά τους ασχολούνται με τα μέσα δικτύωσης.
Οι ενήλικες θα πρέπει επίσης να σκεφτούν πόσο χρόνο περνούν οι ίδιοι μπροστά στην οθόνη λέει ο Δρ. Σμολ. Οι γονείς μπορεί να περνούν πολύ χρόνο μπροστά στα κινητά ή στους υπολογιστές τους όταν βρίσκονται μπροστά τα παιδιά τους. Αλλά θα πρέπει να αποτελούν και πρότυπο για εκείνα ώστε να τους δείξουν πόσο σημαντικό είναι να αφιερώνει κανείς χρόνο και για δραστηριότητες εκτός Διαδικτύου, εξηγεί ο ειδικός.
3. Δυσκολεύονται να κλείσουν την οθόνη;
Τα παιδιά όλων των ηλικιών τείνουν να δυσανασχετούν όταν πρέπει να κλείσουν την οθόνη, λέει η Δρ Αλμπάνο, τονίζοντας ότι σε αυτή την περίπτωση τα «μούτρα» και η γκρίνια είναι αναμενόμενα.
«Εάν όμως τα βλέπετε να κλαίνε, να θυμώνουν ή να σας φωνάζουν – και αν επιμένουν σε αυτή τους τη συμπεριφορά, αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί ένα πιθανό σημάδι κινδύνου», τονίζει η ίδια.
Το όριο στη χρήση της οθόνης είναι κάτι που οι γονείς μπορούν να διδάξουν στα παιδιά τους, λέει η Δρ Ραντέσκι. Η ίδια, μάλιστα, έχει πει στα παιδιά της να βάζουν ένα χρονόμετρο κουζίνας ώστε να ξέρουν πότε πρέπει να σβήσει η οθόνη. Εάν σταματήσουν χωρίς να χρειαστεί να τα μαλώσει η μητέρα τους, τότε την επόμενη μέρα θα περάσουν τον ίδιο χρόνο μπροστά στην οθόνη, εάν όχι, τότε θα δικαιούνται λιγότερο.
4. Έχει επηρεαστεί ο ύπνος ή η μελέτη τους;
Όλοι οι ειδικοί που μίλησαν στους New York Times έδωσαν έμφαση στη σημασία του ύπνου για τα παιδιά στην εφηβεία και την προ-εφηβεία, προσθέτοντας ότι οι γονείς θα πρέπει να εξετάσουν εάν τα παιδιά τους μένουν ξύπνια μέχρι αργά εξαιτίας των social media. Στην περίπτωση αυτή, θα ήταν χρήσιμοι κάποιοι νέοι οικογενειακοί κανόνες, όπως π.χ. όλα τα κινητά, οι υπολογιστές και τα τάμπλετ να μένουν έξω από το υπνοδωμάτιο όταν νυχτώνει.
Οι γονείς θα πρέπει επίσης να προσέξουν μήπως τα social media αποσπούν τα παιδιά από τη μελέτη τους για το σχολείο ή προκαλούν αλλαγές στη διάθεση ή την όρεξή τους, κάτι που μπορεί να αποτελεί σημάδι δυσφορίας (θα ήταν επίσης χρήσιμο να έχουν υπόψιν τους οι γονείς ποια είναι τα σημάδια που εκδηλώνονται σε περιπτώσεις εφηβικής κατάθλιψης).
Τι μπορείς να κάνεις αν ανησυχήσεις
Αν παρατηρήσεις ένα ή περισσότερα από αυτά τα σημάδια, είναι σημαντικό να λάβεις μέτρα για να προστατεύσεις την ψυχική και σωματική υγεία του παιδιού σου. Εδώ είναι μερικά βήματα που μπορείς να ακολουθήσεις:
- Να ορίσεις χρονικά όρια: Βοήθησε το παιδί σου να ορίσει χρονικά όρια για τη χρήση των social media, επισημαίνοντας τη σημασία της ισορροπίας.
- Να μιλήσετε ανοιχτά: Κάνε έναν ανοιχτό διάλογο με το παιδί σου για τις επιπτώσεις του εθισμού και την ανάγκη να απολαμβάνει την πραγματική ζωή.
- Παρότρυνση για δραστηριότητες εκτός οθόνης: Ενθάρρυνε το παιδί σου να συμμετέχει σε δραστηριότητες που δεν σχετίζονται με την οθόνη, όπως αθλητικά παιχνίδια, χόμπι και κοινωνικές δραστηριότητες.
Η πρόληψη του εθισμού στα social media είναι σημαντική για την υγιή ανάπτυξη του παιδιού σου. Αν παρατηρήσεις ότι τα σημάδια επιδεινώνονται ή ότι το παιδί έχει δυσκολία να ελέγξει την χρήση του διαδικτύου, ίσως είναι χρήσιμο να συμβουλευτείς έναν ειδικό για βοήθεια.
Πηγή:mama365.gr
